Afkickverschijnselen na stoppen met alcohol

Stoppen met alcohol kan een uitdagend proces zijn. Als je een gewoontedrinker bent, dan zul je moeten nadenken over manieren om om te gaan met trek op al die momenten dat je gewend was te drinken. Of als je bijvoorbeeld gewend was een glas alcoholische drank te nemen voordat je ging slapen, dan zal je lichaam moeten wennen aan het slapen zonder alcohol.

Als je al langere tijd veel en regelmatig alcohol gebruikt dan moet je bovendien rekening houden met de afkickverschijnselen die kunnen optreden. Deze verschijnselen zijn het gevolg van de aanpassing van het lichaam en de hersenen aan het opeens ontbreken van alcohol, een stof waaraan ze gewend waren geraakt. Hieronder wordt uitgebreid ingegaan op wat afkickverschijnselen zijn, hoe ze ontstaan, hoe lang ze duren en hoe je ermee om kunt gaan.

Wat zijn afkickverschijnselen?

Afkickverschijnselen, ook wel ontwenningsverschijnselen genoemd, zijn lichamelijke en psychische klachten die optreden wanneer je stopt met het gebruik van een verslavende stof zoals alcohol. Veelvoorkomende symptomen bij het stoppen met alcohol zijn:

Lichamelijke klachten: misselijkheid, zweten, beven (tremoren), hoofdpijn, spierkrampen, verhoogde bloeddruk en een versnelde hartslag.

Psychische klachten: angstgevoelens, somberheid, prikkelbaarheid en slaapproblemen.

Ernstige complicaties: in zeldzame gevallen kunnen delirium tremens (hallucinaties en verwardheid) of epileptische aanvallen optreden.

Hoe ontstaan afkickverschijnselen?

Alcohol beïnvloedt het centrale zenuwstelsel door de werking van bepaalde neurotransmitters te onderdrukken. Bij langdurig gebruik past het lichaam zich hierop aan door deze neurotransmitters te compenseren. Wanneer je abrupt stopt met drinken, blijft het lichaam in deze "gecompenseerde" staat hangen, wat leidt tot een overactief zenuwstelsel en daarmee tot afkickverschijnselen.

Tijdlijn van afkickverschijnselen

De ernst en duur van de ontwenningsverschijnselen variëren per persoon en hangen af van factoren zoals hoe lang je al alcohol gebruikt en hoeveel. Over het algemeen ziet de tijdlijn er als volgt uit:

1. Binnen 6-12 uur na stoppen: De eerste symptomen zoals trillen, zweten en angst beginnen op te treden.
2. Van 24 tot 72 uur na stoppen: Dit is meestal de piekperiode waarin de klachten het hevigst zijn. Ernstige symptomen zoals hallucinaties of toevallen kunnen in deze fase optreden.
3. Na 3-7 dagen: De meeste lichamelijke klachten nemen af of verdwijnen volledig.
4. Weken tot maanden later: Psychische klachten zoals angst en somberheid kunnen langer aanhouden.

Hoe kun je omgaan met afkickverschijnselen?

Het omgaan met afkickverschijnselen vereist voorbereiding en ondersteuning. Hier zijn enkele tips:

Medische begeleiding

Raadpleeg een huisarts of specialist voordat je stopt met drinken, vooral als je zwaar drinkt. Zij kunnen medicijnen voorschrijven om symptomen te verlichten of ernstige complicaties te voorkomen. Bovendien kan een arts met je meedenken over een verstandig afbouwschema.

In sommige gevallen kan een gecontroleerd detoxprogramma in een kliniek noodzakelijk zijn. Dat is een programma is om je lichaam te reinigen van afvalstoffen en gifstoffen.

Zelfzorg

Hydratatie: Drink veel water om gifstoffen sneller uit je lichaam te verwijderen.

Voeding: Zorg voor een gezond dieet dat rijk is aan vitamines (vooral vitamine B1) om tekorten door langdurig alcoholgebruik aan te vullen.

Slaap: Slaapproblemen komen veel voor tijdens het afkicken. Het helpt om een regelmatig slaappatroon aan te houden en ontspanningsoefeningen te doen.

Psychologische ondersteuning

Zoek hulp bij vrienden, familie of zelfhulpgroepen zoals Anonieme Alcoholisten (AA). Of overweeg therapie om de psychologische aspecten van verslaving aan te pakken. Je huisarts kan je helpen om bij jou passende hulp te vinden.

Afbouwschema

Voor mensen die zwaar drinken kan geleidelijk minderen onder begeleiding van een arts veiliger zijn dan abrupt stoppen (cold turkey). Dit vermindert de kans op ernstige ontwenningsverschijnselen.

Wat kun je verwachten na het stoppen?

Hoewel de eerste dagen moeilijk kunnen zijn, ervaren veel mensen na verloop van tijd aanzienlijke voordelen van stoppen met alcohol. Denk hierbij aan verbeterde slaapkwaliteit, meer energie, een betere stemming en een gezonder lichaam. Het is belangrijk om jezelf eraan te herinneren dat afkickverschijnselen tijdelijk zijn en dat professionele hulp beschikbaar is om dit proces veiliger en comfortabeler te maken.

Stoppen met alcohol is een grote stap naar een gezonder leven. Door goed voorbereid te zijn op de mogelijke uitdagingen en gebruik te maken van beschikbare ondersteuning, vergroot je de kans op succes aanzienlijk.

Dit artikel is geschreven door Frank Koster

Mijn naam is Frank Koster en ik ben psycholoog bij minderdrinken.nl. Ik ben inmiddels alweer 21 jaar actief in de psychologie en heb veel ervaring opgedaan in het behandelen van verslavingen. Nu schrijf ik onder andere over de gevolgen van alcohol en ondersteun mensen in hun traject bij het minderen of stoppen van hun alcoholgebruik.