Wat doet alcohol met lichaam en geest?

Veel mensen drinken weleens een glaasje alcohol, bijvoorbeeld omdat ze het lekker vinden of om te ontspannen. Maar alcohol heeft ook negatieve gevolgen, vooral als je veel drinkt. Op korte termijn kan alcohol je functioneren al verstoren, en op de lange termijn kan het zelfs je gezondheid ernstig schaden. In dit artikel ontdek je de lichamelijke en mentale gevolgen van alcohol, zoals leverproblemen, hersenschade, verlies van spiermassa en psychische klachten.

Lichamelijke gevolgen

Alcoholgebruik heeft ingrijpende gevolgen voor verschillende organen in het lichaam, waaronder de lever, spieren en hersenen. In de onderstaande alinea's wordt uitgelegd hoe alcohol schadelijk kan zijn voor deze essentiële lichaamsfuncties, zowel op de korte als de lange termijn.

Hersenschade

Na slechts één glas alcohol functioneren je hersenen al minder goed. Dit merk je doordat:
• Je oriëntatie vermogen vermindert.
• Je remmingen verdwijnen, waardoor je impulsiever of agressiever kunt reageren.
• Je last kunt krijgen van black-outs.
Langdurig alcoholgebruik kan leiden tot ernstige problemen, zoals geheugenverlies, verminderd denk- en aanpassingsvermogen en het letterlijk krimpen van je hersenen. Jarenlang overmatig drinken kan uiteindelijk leiden tot onherstelbare hersenschade, bijvoorbeeld in de vorm van het syndroom van Korsakov.

Leverproblemen

Je lever krijgt het zwaar te verduren bij het verwerken van alcohol. Drink je veel in korte tijd, dan kan er vet in je lever ophopen, wat pijn, misselijkheid en soms koorts veroorzaakt. Dit wordt leververvetting genoemd. Leververvetting kan overgaan in een leverontsteking, wat levensgevaarlijk kan zijn. Bij langdurig alcoholgebruik kan zelfs levercirrose ontstaan, waarbij de lever onherstelbaar beschadigd raakt door littekens.

Verlies van spiermassa

Op korte termijn neemt je spierkracht af en wordt de verbinding tussen je spieren en je zenuwstelsel zwakker. Je botst sneller tegen dingen op en je kunt niet meer in een rechte lijn lopen (het bekende dronkemansloopje). Je bouwt ook minder spieren op als je alcohol nuttigt. Als je langere tijd veel alcohol drinkt zal je dit goed merken. Je spiermassa neemt steeds verder af.

Mentale gevolgen

Alcoholgebruik heeft niet alleen lichamelijke, maar ook psychologische effecten. Zo kan alcohol invloed hebben op je stemming, angsten, slaap en mentale gezondheid, en kan het kan leiden tot depressie, stress en zelfs verwardheid of psychoses.

Somberheid en depressie

Veel mensen drinken alcohol om zich beter te voelen, maar het kan juist depressieve gevoelens verergeren. Alcohol kan tijdelijk zorgen voor ontspanning, maar daarna voel je je vaak nog slechter. Dit kan een vicieuze cirkel veroorzaken waarbij je steeds meer gaat drinken om je beter te voelen, wat de depressie alleen maar erger maakt.

Angst en stress

Alcohol kan angstgevoelens versterken of zelfs veroorzaken. Er is een duidelijke link tussen angststoornissen en alcoholmisbruik. Sommige mensen drinken om hun angsten te verlichten, maar op de lange termijn maakt alcohol de klachten vaak erger. Hetzelfde geldt voor stress: problematisch alcoholgebruik kan ontstaan door stressvolle situaties, zoals een scheiding of werkdruk. Tegelijkertijd veroorzaakt alcoholgebruik op zichzelf ook stress, zowel voor de drinker als voor zijn omgeving.

Slaapproblemen

Alcohol lijkt je te helpen sneller in slaap te vallen, maar je slaapkwaliteit lijdt eronder. De diepe REM-slaap wordt verstoord, wat je lichamelijk en geestelijk herstel belemmert. Bovendien word je na alcoholgebruik vaak ’s nachts onrustig wakker.

Verwardheid en psychotisch gedrag

Zwaar alcoholgebruik kan leiden tot verwardheid en zelfs psychotisch gedrag, zoals hallucinaties of extreme achterdocht. Dit wordt ook wel een alcoholpsychose genoemd en kan ernstige gevolgen hebben.

Zelfhulpprogramma stoppen met drinken

Minderdrinken heeft een gratis zelfhulpprogramma ontwikkeld waarbij je kan stoppen met drinken. In deze onlinecursus kan je op je eigen tempo inzicht krijgen in je alcoholgebruik en hoe je dit kan minderen of stoppen. Merk je dat je het toch lastig vindt om dit in je eentje te doen? Dan kan je anoniem terecht bij een van onze psychologen.

Start de zelftest en begin vandaag nog aan het zelfhulpprogramma

Dit artikel is geschreven door Denise Lemaire

Mijn naam is Denise Lemaire en ik ben in 1996 afgestudeerd als psycholoog. Sindsdien ben ik met name actief als psychologisch begeleider en behandelaar in online 1-op-1 trajecten en schrijf ik over alcohol voor minderdrinken.nl.